Agenda item
Ystyried
unrhyw gwestiynau y rhoddwyd rhybudd priodol ohonynt o dan Adran 4.19 o’r
Cyfansoddiad.
Cofnod:
(1) Cwestiwn gan y Cynghorydd Dewi Wyn Roberts
“Yn fy ward fy hun
(Abersoch) mae pryder mawr ynglŷn â’r cynigion i gau Meddygfa cangen.
Bydd Pwyllgor Lleol Gwynedd o’r Cyngor Iechyd Cymuned yn gwahodd cynrychiolwyr o’r
Bwrdd Iechyd i drafod materion gofal iechyd sylfaenol yng Ngwynedd. Credaf fod
y sefyllfa recriwtio a chadw Meddygon Teulu yng Ngwynedd yn argyfwng sy’n aros
i ddigwydd. Bydd hyn yn rhoi mwy o bwysau ar wasanaethau gofal yn enwedig mewn
ardaloedd gwledig.
Sut mae’r Cyngor
ar y cyd gyda’r Bwrdd Iechyd yn paratoi ar gyfer sefyllfa fregus gyda
gwasanaeth meddygon yng Ngwynedd ar hyn o bryd, a pha gynlluniau sydd ar y
gweill yn y tymor byr a’r hirdymor i ddatrys recriwtio staff meddygol - oes yna
ymateb a neu drafodaethau i sicrhau gwasanaeth addas meddygol i gleifion a
chyhoedd y Sir?”
Ateb gan yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a
Llesiant, y Cynghorydd W. Gareth Roberts
(Dosbarthwyd ateb
ysgrifenedig yr Aelod Cabinet i’r cwestiwn i’r aelodau ymlaen llaw.)
“Rwyf yn ymwybodol iawn o’r cefndir ac yn deall pam
bod y Cynghorydd Dewi Roberts yn codi’r cwestiwn yma. Mae'r heriau sy'n
wynebu gofal cychwynnol yn genedlaethol ac yn lleol yn sylweddol. Mae poblogaeth sy'n heneiddio, daearyddiaeth
wasgaredig, galw cynyddol, anhawster cyson i recriwtio a chadw staff, a'r angen
i ddatblygu patrymau darparu gwasanaeth newydd yn creu sefyllfa heriol yn y
maes iechyd a gofal.
Nid oes ateb syml
i’r cwestiwn yma, mae hi’n gynyddol amlwg nad yw’r dulliau traddodiadol o weithredu
bellach am ddiwallu’r angen ac o ganlyniad rhaid cychwyn ar daith o newid a
datblygu’r hun sydd am fodloni’r galw cymhleth ohoni.
Mewn gwirionedd, cwestiwn sy’n ymwneud a recriwtio
meddygon a staff iechyd yw hwn ac wrth gwrs, rôl y Bwrdd Iechyd fyddai cydlynu
ymdrechion i ymateb yn ffurfiol i’r sefyllfa yma.
Wedi dweud hyn, un o
flaenoriaethau’r Cyngor yma ydi ymateb i’r angen i wella’r ffyrdd yr ydym yn
cefnogi oedolion sydd yn derbyn gwasanaethau iechyd a gofal. Mae’r gwaith o
atal problemau rhag codi yn y lle cyntaf neu ymateb mor fuan â phosib pan fo
materion yn codi yn un o brif egwyddorion y Ddeddf, ac rwyf yn hyderus y bydd y
gwaith partneriaeth gyda’r Bwrdd Iechyd i ddarparu gwasanaethau gofal ac
ataliol yng Ngwynedd yn arwain at ysgafnhau'r baich a’r angen am ofal clinigol.
Mae llawer iawn o
waith yn digwydd wrth ymateb i’r angen i wella’r ffyrdd yr ydym yn cefnogi pobl
sydd yn derbyn gwasanaethau iechyd a gofal. Ond mae gofyn i ni feddwl yn
wahanol, a rhan o hyn yw edrych ar draws yr holl ystod o wasanaethau a
chyfleodd sydd mewn cymunedau. Rydym ar siwrne uchelgeisiol a heriol ond rwy’n
grediniol ein bod yn gwneud cynnydd da gyda’r gwaith o wella hyn, er bod llawer
o waith pellach i’w wneud.”
Cwestiwn Atodol gan y Cynghorydd Dewi Wyn Roberts
“Gan gyfeirio at
Llythyr Dr EL Jessup ar ran y Pwyllgor Meddygon Teulu Gogledd Cymru i Aelodau Senedd ar y 7fed Awst 2017 lle maen nhw yn dweud -
‘The Lleyn
peninsula is also badly affected, Criccieth practice having just given in their
notice of closure. The domino effect that has long been forecast is now
seriously looming on the horizon.
There has been a
seeming absence of proactive action to address the fundamental issues behind
the crisis we now face.
Just this week, we
were distressed to hear that trainee posts appear to have been withdrawn from
the pool that exists in North Wales. Good candidates have moved up to North
Wales in anticipation of applying for these posts and are left disappointed by
this seemingly precipitous decision.’
Gaf ofyn pam mae
penderfyniad wedi ei wneud - I dynnu nôl
swyddi hyfforddiant meddygon yn Gogledd Cymru pam mae hi mor amlwg fod
recriwtio yn anodd, ac am cadarnhad ein bod yn cadw llygaid barcud at y
sefyllfa er mwyn lles ein trigolion yng Ngwynedd.”
Ateb gan yr Aelod Cabinet oedolion, Iechyd a
Llesiant, y Cynghorydd W. Gareth Roberts
“Mae hyfforddi
meddygon teulu yn cymryd 3 blynedd. Mae 18 mis yn cael ei dreulio mewn Meddygfa
a 18 mis yn yr Ysbyty yn gweithio ym maes pobl hyn, plant, obstetric ac Iechyd
meddwl. Ar ddiwedd y 3 blynedd mae’n rhaid i’r Meddyg basio arholiad cymhwyso.
Mae 8 meddyg y flwyddyn yn cael ei recriwtio i’r cynllun yn Ysbyty Gwynedd, mae
Ysbyty Glan Clwyd ac Ysbyty Maelor Wrecsam yn derbyn meddygon i hyfforddi
hefyd.
Peth arall i’w
nodi. Mae Llywodraeth Cymru yn rhoi £20,000 o ysgogiad i bobl ymuno yn y
cynllun. Hefyd mae posib i rywun wneud y cynllun yn rhan amser, ond mae o felly
yn cymryd mwy na tair blynedd i gwblhau, yr un peth yn digwydd os bydd cyfnod o
famolaeth yn digwydd.”
(2) Cwestiwn
gan y Cynghorydd Owain Williams
“Yn dilyn pleidlais yn ddiweddar yn y Cyngor i wrthod cynnig a olygai
torri tâl Aelodau’r Cabinet a Chadeiryddion o rhwng £2,000 a £3,000 y pen.
Faint yn union fydd y swm ychwanegol hwn yn ei gostio i’r Cyngor hwn ac i’r
trethdalwyr?”
(Dosbarthwyd ateb
ysgrifenedig yr Aelod Cabinet i’r cwestiwn i’r aelodau ymlaen llaw.)
Ateb
gan y Cynghorydd Dyfrig Siencyn, Arweinydd y Cyngor:
Panel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol
sy’n gosod yr arweiniad yn genedlaethol ynghylch lefel Cyflogau ar gyfer
aelodau etholedig. Yr unig elfen o
hyblygrwydd o fewn y canllawiau yw’r cyfrifoldeb ar wahanol gynghorau i
benderfynu gosod Cyflogau Aelodau Cabinet a Chadeiryddion Pwyllgorau ar un o
ddwy lefel.
Penderfynodd y Cyngor yn ei gyfarfod ar 18
Mai 2017 i gadw lefel cyflog Aelodau Cabinet ar Lefel 1 (£29,100) a
Chadeiryddion Pwyllgorau ar lefel 1(£22,100), yn unol â phenderfyniad y
flwyddyn flaenorol ar y sail ei fod yn adlewyrchu’r cyfrifoldeb a’r llwyth
gwaith ynghlwm a’r rolau dan sylw.
Mewn geiriau eraill, nid oedd swm ychwanegol
i’r Cyngor ei dalu ar sail y penderfyniad hwn.
Dylid nodi fodd bynnag fod pob cyflog aelod
wedi codi o £100 yn y flwyddyn ariannol 2017/18 (gan gynnwys yr uwch gyflogau),
felly mae’r costau ychwanegol i’r Cyngor eleni yn seiliedig ar arweiniad y
Panel Annibynnol yn £100 fesul aelod, sef cyfanswm o £7,500.
Petai’r Cyngor wedi pleidleisio gyda’r
cynnig i newid y Cyflogau i Lefel 2 ar gyfer Aelodau’r Cabinet a’r
Cadeiryddion, yna byddai wedi arwain at arbediad o £37,200.