Agenda item

Ystyried adroddiad y Swyddog Monitro  (ynghlwm).

Cyflwynwyd –

(1)     Adroddiad y Swyddog Monitro yn gofyn i’r pwyllgor ystyried a phenderfynu ar geisiadau gan y Cynghorydd Dilwyn Morgan, Aelod Y Bala ar Gyngor Gwynedd am oddefeb mewn cysylltiad ag ad-drefnu ysgolion yn nalgylch Ysgol y Berwyn, Y Bala.

(2)     Cais pellach a dderbyniwyd, ar ôl paratoi’r adroddiad, gan y Cynghorydd Elwyn Edwards, Aelod Llandderfel ar Gyngor Gwynedd am oddefeb mewn perthynas â’r un mater.

 

Cyn ystyried y ceisiadau, rhoddodd y Swyddog Monitro amlinelliad o’r broses trefniadaeth ysgolion yn y dalgylch.

 

(1)     Cais y Cynghorydd Dilwyn Morgan

 

Nododd y Swyddog Monitro:-

 

·         Bod gan y Cynghorydd fuddiant yn y mater oherwydd bod ŵyr iddo’n ddisgybl yn Ysgol Bro Tegid.

·         Y bu i’r Cynghorydd hefyd nodi ar ei ffurflen ei fod yn Llywodraethwr Ysgol y Berwyn, ond na fyddai hynny’n ei rwystro rhag cymryd rhan mewn trafodaethau gan fod y Cod Ymddygiad yn rhoi caniatâd penodol i lywodraethwyr a benodwyd gan y Cyngor i gymryd rhan, heblaw lle bydd ceisiadau am ganiatâd (e.e. cynllunio) yn cael eu trafod.

·         Bod y Cynghorydd yn gofyn am oddefeb gyffredinol, oherwydd ei rôl fel aelod lleol, i gymryd rhan mewn unrhyw gyfarfod lle byddai gwahoddiad iddo roi sylwadau a mynegi barn ei etholwyr.

·         Na chredai’r Cynghorydd y byddai ei gyfranogiad yn niweidio hyder y cyhoedd.

 

Cyfeiriwyd at benderfyniadau blaenorol mewn achosion tebyg ble caniatawyd goddefebau i aelodau â buddiant gymryd rhan yn y trafodaethau lleol yn unig ac awgrymwyd y dylid ymlynu at y cynsail a sefydlwyd eisoes fel bod y pwyllgor yn gyson yn ei benderfyniadau.

 

PENDERFYNWYD caniatáu’r cais am oddefeb i’r Cynghorydd Dilwyn Morgan siarad, ond nid i bleidleisio, mewn cyfarfodydd dan nawdd y Cyngor ynglŷn ag ad-drefnu ysgolion yn nalgylch Ysgol y Berwyn, Y Bala sy’n cael eu cynnal yn yr ardal, ond na chaiff siarad, na bod yn bresennol na phleidleisio mewn cyfarfod o’r Cyngor, Cabinet nac unrhyw un o’i bwyllgorau a’i bod yn ofynnol iddo ddatgan yn glir ymhob cyfarfod y mae’n cymryd rhan ynddo ei fod wedi cael goddefeb, gan egluro union natur y cyfyngiadau arno, a bod hynny’n cael ei nodi yng nghofnodion y cyfryw gyfarfodydd.

 

(2)     Cais y Cynghorydd Elwyn Edwards

 

Nododd y Swyddog Monitro:-

 

·         Bod gan y Cynghorydd fuddiant yn y mater oherwydd bod wyrion ac wyres iddo’n ddisgyblion yn Ysgol y Berwyn.

·         Y caniatawyd goddefeb yn Nhachwedd 2009 i’r Cynghorydd gyfrannu i drafodaethau yn y Panel Adolygu Dalgylch, ond gan fod natur y trafodaethau lleol wedi newid ers y dyddiau hynny, yr argymhellid diweddaru’r oddefeb honno i adlewyrchu’r sefyllfa bresennol.

·         Bod cais presennol y Cynghorydd yn gofyn yn benodol am oddefeb i arwyddo deiseb yn galw am statws cymunedol i Ysgol newydd Gydol Oes y Berwyn ac i gasglu enwau arni.

 

Wrth ystyried y cais nodwyd mai cais i weithredu mewn capasiti fel aelod o’r Cyngor oedd gerbron, ble ‘roedd Cod Ymddygiad Aelodau Cyngor Gwynedd yn weithredol.  Nodwyd hefyd fod gwybodaeth am union natur y gweithredu yn brin yn y cais.  ‘Roedd y pwyllgor o’r farn y byddai trefnu deiseb i’w chyflwyno gan aelod o Gyngor Gwynedd i’r Cabinet yn gallu cynrychioli ymgais i ddylanwadu ar y penderfyniad oedd i’w wneud ynghylch yr ysgol.

 

‘Roedd y pwyllgor yn cydnabod pwysigrwydd mewnbwn gan aelodau i drafodaethau lleol o’r math yma, ac wedi caniatáu goddefebau i’w galluogi i gymryd rhan mewn trafodaethau a chyfarfodydd lleol, er bod ganddynt fuddiant sy’n rhagfarnu.  Serch hynny, ‘roedd y pwyllgor o’r farn y byddai cyflwyno deiseb yn uniongyrchol i’r rhai oedd yn gwneud y penderfyniad yn y modd yma, yn mynd y tu hwnt i’r hyn yr oedd yn fodlon ei ganiatáu.  Byddai hyder y cyhoedd yn y broses yn cael ei niweidio petai aelodau â buddiannau sy’n rhagfarnu yn cael y cyfle i geisio dylanwadu fel hyn.

 

‘Roedd arwyddo deiseb yn fater y teimlai’r pwyllgor allai ddod o fewn yr un categori o ddylanwad, ond ‘roedd o’r farn na fyddai arwyddo deiseb yn y cyd-destun yma yn debygol o niweidio ffydd y cyhoedd yn y broses.

 

PENDERFYNWYD

(a)     Caniatáu’r cais am oddefeb i’r Cynghorydd Elwyn Edwards siarad, ond nid i bleidleisio, mewn cyfarfodydd dan nawdd y Cyngor ynglŷn ag ad-drefnu ysgolion yn nalgylch Ysgol y Berwyn, Y Bala sy’n cael eu cynnal yn yr ardal, ond na chaiff siarad, na bod yn bresennol na phleidleisio mewn cyfarfod o’r Cyngor, Cabinet nac unrhyw un o’i bwyllgorau a’i bod yn ofynnol iddo ddatgan yn glir ymhob cyfarfod y mae’n cymryd rhan ynddo ei fod wedi cael goddefeb, gan egluro union natur y cyfyngiadau arno, a bod hynny’n cael ei nodi yng nghofnodion y cyfryw gyfarfodydd.

(b)     Gwrthod goddefeb i’r Cynghorydd drefnu’r ddeiseb oherwydd bod y pwyllgor o’r farn y byddai trefnu deiseb i’w chyflwyno fel aelod o Gyngor Gwynedd i’r Cabinet yn gallu cynrychioli ymgais i ddylanwadu ar y penderfyniad oedd i’w wneud ynghylch yr ysgol ac y byddai hyder y cyhoedd yn y broses yn cael ei niweidio petai aelod â buddiant sy’n rhagfarnu yn cael y cyfle i geisio dylanwadu fel hyn.

(c)     Caniatáu goddefeb i’r Cynghorydd arwyddo’r ddeiseb oherwydd bod y pwyllgor o’r farn na fyddai arwyddo deiseb yn y cyd-destun yma yn debygol o niweidio ffydd y cyhoedd yn y broses.

 

Nododd y Swyddog Monitro y bwriadai gynnal trafodaeth gyda’r ddau gynghorydd ynglŷn â’u union hawliau yn sgil y penderfyniadau uchod.