Agenda item

Cyflwyno adroddiad y Dirprwy Arweinydd (ynghlwm).

Cyflwynodd y Dirprwy Arweinydd adroddiad byr yn gosod y cyd-destun.

Cyflwynwyd - adroddiadau blynyddol y tri phwyllgor craffu ar gyfer 2015/16.

Pwyllgor Craffu Corfforaethol

Manylodd Cadeirydd y Pwyllgor Craffu Corfforaethol, y Cynghorydd Jason Humphreys, ar gylch gorchwyl a gwaith y pwyllgor yn ystod 2015/16, gan ddiolch i’r Cyn-gadeirydd, y Cynghorydd Dyfrig Jones, aelodau’r pwyllgor a’r swyddogion am eu cefnogaeth.

Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion a ganlyn:-

·         Nodwyd y gallai mabwysiadu polisi o godi treth cyngor uwch ar dai haf gael effaith negyddol ar yr economi gan fod nifer o dai yn y sir na fyddai pobl leol o bosib’ yn dymuno eu prynu.  Mewn ymateb, nodwyd y byddai’r mater hwn ar raglen cyfarfod nesaf y pwyllgor craffu ar yr 20fed o Hydref a diau y byddai’r aelodau yn edrych i mewn yn fanwl i’r materion.

·         Mynegwyd pryder bod cwmnïau lleol yn aflwyddiannus wrth dendro am gontractau, megis i gyflenwi bwydydd ysgolion, ac ati, a phwysleisiwyd pwysigrwydd cadw’r budd yn lleol.  Mewn ymateb, cytunwyd bod angen cadw ar ben y sefyllfa a chadarnhawyd y byddai sylw’r aelod yn cael ei gymryd i ystyriaeth.  Ychwanegwyd bod y pwyllgor craffu yn derbyn adroddiadau rheolaidd ar reolaeth categori a chadw’r budd yn lleol.

·         Awgrymwyd y byddai’n gamgymeriad llwyr datganoli trethi busnes i’r cynghorau sir yng Nghymru, fel sy’n digwydd yn Lloegr, gan fod llawer o lefydd ar eu colled oherwydd hynny a bod Gwynedd yn derbyn setliad teg o ran trethi busnes.

Pwyllgor Craffu Cymunedau

Manylodd Cyn-gadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau, y Cynghorydd Angela Russell, ar gylch gorchwyl a gwaith y pwyllgor yn ystod 2015/16 gan ddiolch i’r Cadeirydd presennol, y Cynghorydd Caerwyn Roberts, aelodau’r pwyllgor a’r swyddogion am eu cefnogaeth.

Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion a ganlyn:-

·         Nodwyd bod y drefn newydd o gasglu gwastraff gweddilliol bob tair wythnos yn gweithio’n dda ar y cyfan, ond bod angen cadw mewn cof yr angen am hyblygrwydd, e.e. mewn ardaloedd dwysedd tai uchel.

·         Croesawyd y ffaith bod yr Aelod Cabinet wedi derbyn holl argymhellion yr Ymchwiliad Craffu Digartrefedd.

·         Holwyd sut ‘roedd y pwyllgor craffu yn teimlo ynglŷn â’r newidiadau gyda’r biniau brown.  Mewn ymateb, nodwyd nad oedd y canlyniadau’n hysbys eto, ond bod rhaid profi’r drefn a gweld sut mae pethau’n datblygu.  ‘Roedd yn rhaid i’r Cyngor uchafu’r deunydd sy’n cael ei ailgylchu rhag llygru’r ddaear a rhaid cofio hefyd bod y Cyngor yn wynebu toriadau enfawr.

·         Nodwyd bod angen atgoffa’r gweithlu i gau’r fflapiau ar ochr y lorïau ailgylchu er mwyn atal deunydd ailgylchu rhag disgyn ar hyd ochrau’r ffyrdd.  Mewn ymateb, nodwyd y gosodwyd seliau newydd ar y lorïau erbyn hyn.

Pwyllgor Craffu Gwasanaethau

Manylodd Cadeirydd y Pwyllgor Craffu Gwasanaethau, y Cynghorydd Beth Lawton, ar gylch gorchwyl a gwaith y pwyllgor yn ystod 2015/16, gan ddiolch i’r Cyn-gadeirydd, y Cynghorydd Peter Read, aelodau’r pwyllgor a’r swyddogion am eu cefnogaeth.

Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion a ganlyn:-

·         Pryder ynglŷn â goblygiadau Amddifadu o Ryddid a’r risg ariannol i’r Cyngor.  Mewn ymateb, nodwyd bod aelodau’r Pwyllgor Craffu Gwasanaethau wedi derbyn hyfforddiant yn y maes ac wedi argymell bod yr un hyfforddiant yn cael ei gynnig i bob cynghorydd.  ‘Roedd y Cyngor wedi adnabod y risg ac yn gweithio ar hyn a byddai’r pwyllgor craffu hefyd yn cadw golwg ar yr hyn sy’n digwydd.

·         Pryder ynglŷn â phenderfyniad y Cabinet i gyfrannu swm o £750,000 tuag at y pwyllgorau ardal yn y maes addysg.  Mewn ymateb, nodwyd y byddai cyfle i’r aelodau ofyn mwy o gwestiynau am hyn yn y Cyfarfod Paratoi nesaf a chredid y byddai yna gynrychiolaeth o’r pwyllgor craffu ar weithgor yn y maes hwn.

Diolchodd yr Arweinydd i gadeiryddion, is-gadeiryddion ac aelodau’r tri phwyllgor craffu am eu holl waith.