Agenda item

Cyflwyno adroddiad y Pennaeth Cefnogaeth Gorfforaethol  (ynghlwm).

Cyflwynodd yr Arweinydd adroddiad yn argymell i’r Cyngor gymeradwyo’r ddogfen yn ddarlun cytbwys, teg a chywir o berfformiad y Cyngor yn ystod 2015/16, a’i fabwysiadu.

Diolchodd yr Arweinydd i’r Prif Weithredwr a’r tîm o swyddogion hynny fu ynghlwm â’r gwaith.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau neu gynnig sylwadau.  Yn ystod y drafodaeth, amlygwyd y prif faterion a ganlyn:-

·         Cyfeiriwyd at yr hawliau caniataol yn Lloegr i droi adeiladau gweigion ar ffermydd yn dai parhaol a holwyd oes posibilrwydd o gael yr un hawliau yng Nghymru.  Mewn ymateb, nododd yr Arweinydd bod y cyn-weinidog, Jane Davidson wedi mynd â deddfwriaeth drwy’r Cynulliad ar y pryd i’w wneud yn rhwyddach i gael datblygiadau, megis tŷ annedd, o gwmpas y fferm.  Awgrymodd y gallai wneud rhywfaint o waith ar y cyd â’r Aelod Cabinet Cynllunio i weld a yw’r ddeddfwriaeth honno wedi creu cyfleoedd, ac os nad ydyw, gellid cyflwyno hynny fel tystiolaeth i’r Llywodraeth.

·         Llongyfarchwyd y Cyngor ar gynhyrchu adroddiad cyfeillgar i’r defnyddiwr, sy’n defnyddio lluniau i amlygu ffeithiau.

·         Gan gyfeirio at Farn y Panel Trigolion (tudalen 21 yn y rhaglen), pwysleisiwyd pwysigrwydd canolbwyntio ar y negyddol (e.e. yr 17% sydd o’r farn nad yw’r Cyngor yn cwrdd â’u hanghenion yn hytrach na’r 83% sy’n credu i’r gwrthwyneb) gan ddefnyddio unrhyw gwynion fel adnodd i wella’r gwasanaeth, yn unol â diwylliant Ffordd Gwynedd.

·         Gan gyfeirio at Fesurau Strategol Cenedlaethol EDU/002i (canran yr holl ddisgyblion (gan gynnwys y rhai sydd yng ngofal awdurdod lleol) ... sy’n gadael addysg orfodol, hyfforddiant neu ddysgu seiliedig ar waith heb fod ganddynt gymhwyster allanol a gymeradwywyd) ac EDU/002ii (canran y disgyblion sydd yng ngofal awdurdodau lleol, ... sy’n gadael addysg orfodol, hyfforddiant neu ddysgu seiliedig ar waith heb fod ganddynt gymhwyster allanol a gymeradwywyd) (tudalen 41 yn y rhaglen), nodwyd y byddai’n fuddiol cael ffigur cymharol yn y dyfodol er mwyn gweld a yw’r sefyllfa’n gwaethygu ar draws yr holl ddisgyblion, neu’r grŵp yma’n unig.

·         Mewn ymateb i ymholiad ynglŷn ag effaith colli arian Ewrop ar gyllid y Cyngor, nodwyd bod Cyngor Gwynedd wedi creu buddsoddiad o £300,000,000 o arian yn sgil cronfeydd Ewrop dros y blynyddoedd ar ffurf arian craidd / cyfatebol neu fuddsoddiad sector preifat ac ‘roedd peryg’ na fyddai’r sir yn gweld y fath symiau byth eto.  ‘Roedd sôn nad oedd ardaloedd megis Gorllewin Cymru a’r cymoedd, sydd wedi bod yn derbyn yr arian craidd yma, yn mynd i gael ystyriaeth na’u dynodi’n achos arbennig ac ‘roedd yr ardaloedd hyn angen arian sy’n cyfateb i’r hyn oedd Amcan 1 ac arian Cydgyfeiriant.  Holwyd beth allai’r cynghorwyr wneud i helpu’r Cyngor.  Mewn ymateb, nododd yr Arweinydd y bwriadai ysgrifennu at gynrychiolydd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ar bwyllgor a sefydlwyd gan Brif Weinidog Cymru gan ofyn i’r cynrychiolydd gyflwyno’r llythyr i’r pwyllgor hwnnw.  Gellid hefyd ysgrifennu at y Prif Weinidog ei hun ac at Ysgrifennydd Gwladol Cymru a’i Is-ysgrifennydd.  Gallai’r cynghorwyr hefyd godi ymwybyddiaeth o hyn yn eu cymunedau, a phe rhennid yr ohebiaeth gyda’r aelodau, gallai hyn fod yn sail i gael llythyrau gan gynghorau tref, grwpiau o gynghorau cymuned, mudiadau ayb.  Nododd ymhellach y byddai’n ystyried y ffordd orau o harneisio hyn ac o gael elfen o gydweithio ar draws fel bod y neges yn gwbl glir.

·         Sylwyd bod y ganran a holwyd (tudalen 22 o’r rhaglen) tua 1% o boblogaeth Gwynedd a holwyd oedd yna fwriad i gynyddu’r ffigur yma.  Holwyd hefyd ynglŷn â’r trawsdoriad dynion / merched ac oedran y rhai a holwyd.  Mewn ymateb, eglurodd yr Arweinydd mai Panel Trigolion Gwynedd, sy’n cynnwys tua 2,000 o bobl, oedd sail yr holiadur a’r farn ar hyn.  Ychwanegodd y gellid ymchwilio i ffyrdd o ledaenu’r arolwg barn ar yr Adroddiad Perfformiad, yn enwedig dros y We a Thrydar, gan fynd ar ôl carfanau penodol, megis pobl ifanc, fel y gwnaethpwyd wrth ymgynghori ar Her Gwynedd.

·         Mynegwyd pryder ynglŷn â’r tueddiad cynyddol i ddileu cytundebau amod 106 yn y Cyngor hwn ac Awdurdod y Parc Cenedlaethol.  Mewn ymateb, nododd yr Arweinydd, i atal pobl rhag llwyddo mewn apêl, bod rhaid i’r amod fod yn gadarn yn y lle cyntaf.  Ychwanegodd fod y Pwyllgor Craffu Cymunedau wedi edrych ar amodau 106 a thai fforddiadwy ac wedi dod i gasgliad bod y gyfundrefn yn gweithio yn eithaf da. 

·         Diolchwyd i staff yr ysgolion a’r Adran Addysg am y camau bras a gymerwyd i wella safonau addysg yn yr ysgolion a chyfeiriwyd at enghreifftiau penodol o’r llwyddiant hwnnw, megis y gwelliant o 13.5% yn y mesurydd TL2+ ers 2012 a’r cynnydd ym mhresenoldeb disgyblion.  Cyfeiriwyd hefyd at y buddsoddiad o £56m mewn adeiladau a nodwyd y cynhelid diwrnod agored ar gyfer yr holl aelodau yn yr Ysgol Hafod Lon newydd ym Mhenrhyndeudraeth ar ddydd Sadwrn, y 19eg o Dachwedd.

          PENDERFYNWYD cymeradwyo’r adroddiad yn adlewyrchiad cytbwys, teg a chywir o berfformiad y Cyngor yn ystod 2015/16, a’i fabwysiadu.