Agenda item

I ystyried adroddiad y Pennaeth Cyllid

Cyflwynwyd adroddiad gan yr Uwch Reolwr Cyllid gan nodi fod rhai arwyddion o drafferthion cyflawni arbedion yn cael eu hamlygu yn yr adroddiad. Mynegwyd fod rhai adrannau yn gorwario a trafodwyd yr adrannau yma yn unigol.

Adran Oedolion Iechyd a Llesiant - mynegwyd fod y rhagolygon diweddaraf yn awgrymu dros £1.8miliwn o orwariant gan yr adran. Ychwanegwyd fod y gorwariant yn cael ei leddfu yn rhannol i £658k yn dilyn derbyniad grant a defnydd o gyllid un tro.

Adran Plant a Chefnogi Teuluoedd - nodwyd fod lefel y gorwariant yn yr adran wedi dwysau ymhellach i £3.2miliwn gyda £2.6 miliwn yn y maes lleoliadau, gyda chyfran sylweddol o’r gorwariant yn deillio o leoliadau all sirol. Ychwanegwyd fod Tasglu Cyllideb wedi ei sefydlu er mwyn rhoi sylw i faterion ariannol yr adran a mynegwyd y bydd £1.8miliwn ychwanegol i’r Adran Plant er mwyn cwrdd â’r pwysau ychwanegol.

Adran Priffyrdd - mynegwyd fod gwariant yn parhau yn y maes casglu a gwaredu gwastraff eleni, gan nodi mai costau trosiannol cyn symud i drefniadau newydd sydd wedi arwain at y gorwariant.

Tynnwyd sylw at danwariant ym maes corfforaethol gyda rhagolygon ffafriol o gynnyrch treth ychwanegol ar Dreth Cyngor a Phremiwm Treth Cyngor. Er hyn, amlygwyd fod parhad yn y tueddiad i ôl-ddyddio trosglwyddiadau o Dreth Cyngor i Drethi Annomestig. Pwysleisiwyd yn ogystal fod niferoedd sy’n hawlio gostyngiadau Treth Cyngor ar ei lefel isaf am y bedwaredd blwyddyn yn olynol. Nodwyd penderfyniad y Cabinet fel y nodir isod:

Penderfynwyd i:

·    Dderbyn yr adroddiad ar adolygiad diwedd Tachwedd 2019 o’r Gyllideb Refeniw, ac ystyried y sefyllfa ariannol ddiweddaraf parthed cyllidebau pob adran / gwasanaeth.

·    Nodi fod gorwariant sylweddol gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant eleni, gan fod angen egluro manylder cymhleth yn y darlun yma yng ngofal Oedolion, mae'r Prif Weithredwr eisoes wedi galw cyfarfod o'r swyddogion perthnasol a chomisiynu gwaith er mwyn cael gwell dealltwriaeth a rhaglen glir i ymateb. I geisio cyfarch y gorwariant i’r dyfodol, mae adnodd ychwanegol wedi ei ddyrannu fel rhan o’r drefn bidiau ar gyfer cyllideb 2020/21.

·    Nodi fod Tasglu Cyllideb Plant wedi ei gomisiynu gan y Prif Weithredwr i roi sylw i faterion ariannol dyrys yr Adran Plant a Theuluoedd fel bod modd mynd at wraidd gorwariant yr Adran, gyda’r bwriad o gyflwyno adroddiad gerbron y Cabinet fydd yn manylu ar y cynllun ymateb. I geisio cyfarch y gorwariant i’r dyfodol, mae adnodd ychwanegol wedi ei ddyrannu fel rhan o’r drefn bidiau ar gyfer cyllideb 2020/21.

·         Ar gyllidebau Corfforaethol, fod:

¾     (£198k) o gynnyrch treth ychwanegol ar Bremiwm Treth y Cyngor yn cael ei ychwanegu at y £2.7 miliwn sydd eisoes wedi ei neilltuo yn 2019/20 i'w ystyried ar gyfer y Strategaeth Dai.

¾     (£75k) yn ymwneud â chostau cyfalaf yn cael ei neilltuo i gronfa ariannu'r rhaglen gyfalaf.

¾     (£500k) o danwariant Corfforaethol yn cael ei neilltuo i gyllido diffyg grant yn y maes gwasanaethau cymdeithasol cynaliadwy.

¾     (£312k) i'w ddefnyddio i gyllido bidiau un-tro sydd wedi eu cyflwyno gan yr Adrannau ar gyfer gwariant yn 2020/21.

¾     Ac y gweddill sef (£502k) yn mynd i falansau cyffredinol y Cyngor.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. Yn ystod y drafodaeth, amlygwyd y prif bwyntiau fel a ganlyn:

·    O ran Cludiant Plant yn yr Adran addysg holwyd os oedd yr adran yn edrych ar y rhesymau dros y gorwariant. Nododd y Prif Weithredwr fod llawer o resymau dros y gorwariant a oedd yn cynnwys plant ddim yn ymgartrefu mewn ysgolion ac o ganlyniad yn mynychu ysgolion eraill. Pwysleisiwyd fod casgliadau’r adolygiad yn amlygu fod angen i’r adran fod yn fwy heriol ac ystyried os oes ffyrdd gwahanol o gynnig cludiant a mynegwyd fod y Prif Weithredwr wedi gofyn i ddwy adran ystyried dod at ei gilydd i weld os oes modd dod i gasgliad ac i wneud y gwaith yn effeithlon. Holwyd os oes adolygiad wedi ei wneud a mynegwyd fod rhai contractau yn ddrud ond fod yr adran yn edrych ar bob achos yn unigol.

·         Wrth edrych ar orwariant yr adran Plant a Chefnogi Teuluoedd holwyd oes trafodaeth yn cael ei gynnal a siroedd eraill gan fod problemau allsirol i’w gweld dros y gogledd. Mynegwyd fod tasglu wedi ei greu yn fewnol oherwydd y diffyg systemau a gorwariant o ganlyniad i ddiffyg cynlluniau arbedion. Ychwanegwyd oherwydd natur y gwasnaeth mae angen edrych beth sydd yn bosib ac mae atebion rhanbarthol yn rhan o’r cynlluniau ac fod lleoliadau allsirol wedi ysgogoi cyd-weithio.

·    Mynegwyd fod y maes gofal yn broblem flynyddol ac nad yw’r ateb yn rhwydd. Ychwanegwyd fod hon yn broblemau i Gynghorau ar draws Cymru ac fod achosion difrifol o fewn cymunedau. Pwysleiswyd nad yw’r materion yn cael ei trafod o ddifrif yn genedlaethol ac fod angen derbyn fod y galw yn y maes gofal yn codi yn flynyddol. Pwysleisiwyd nad oes modd torri ar y gwasanaethau hyn ond yn hytrach fod angen sicrhau fod y meysydd yn gweithio yn effeithiol.

PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad.