Agenda item

I ystyried adroddiad Pennaeth Cefnogaeth Gorfforaethol

 

Cyflwynwyd adroddiad gan Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd a’r Rheolwr Gwasanaethau Democratiaeth ac Iaith, yn amlinellu canlyniadau adolygiad diweddar i drefniadau craffu'r Cyngor. Eglurwyd bod gweithgor wedi ei sefydlu o Aelodau a Swyddogion i adolygu’r trefniadau craffu cyfredol yn dilyn sylwadau nad oedd craffu yn ychwanegu gwerth, fod y trefniadau yn araf yn dwyn ffrwyth a theimlad y gellid gwneud pethau yn well. Ategwyd bod ceisio gwelliant parhaus trwy adolygu a herio’r drefn yn cyfrannu at yrru gwelliant mewn gwasanaethau i bobl Gwynedd.

 

Lluniwyd tri opsiwn gan y Gweithgor yn wreiddiol, ac yn dilyn gwaith ymgynghori gydag aelodau a’r Fforwm Craffu addaswyd yr opsiynnau hynny er ystyriaeth y Pwyllgor.Ystyriwyd

-          Tri Pwyllgor Craffu (mân addasiadau i’r trefniadau cyfredol)

-          Un Prif Bwyllgor Craffu

-          Dau Bwyllgor Craffu

 

Trafodwyd yr opsiynau gan gyfeirio at fanteision ac anfanteision pob opsiwn yn unigol. Gofynnwyd i’r Pwyllgor ystyried os oedd un opsiwn yn rhagori a chyflwyno’r opsiwn dewisol fel argymhelliad i’r Cyngor Llawn ar 19.12.19.

 

Sylwadau yn codi o’r drafodaeth ddilynol gan Aelodau Unigol:

-          Nad oes capasiti gan un Aelod i gadeirio Un Pwyllgor – pryder bod hyn yn ormod o gyfrifoldeb i un Cadeirydd

-          Derbyn yr angen i adolygu’r drefn

-          Pryder na fyddai materion ar bwnc penodol yn cael eu cofnodi mewn cyfarfodydd anffurfiol / rhannu gwybodaeth

-          Bod angen ystyried sut mae gwybodaeth yn cael ei gyflwyno

-          Bod angen edrych yn fwy strategol ar eitemau yn hytrach na materion cyffredinol ar draws y Sir.

-          Pa bynnag drefn neu opsiwn sydd yn cael ei ddewis nid yw’n golygu y bydd y craffu yn gwella – angen  miniogi trefniadau a blaenoriaethu yn well

-          Opsiwn Un Pwyllgor yn cau allan gormod o Aelodau

-          Opsiwn Un Pwyllgor – yn rhoi cyfle i rai Aelodau fagu arbenigedd drwy arwain

-          A’i craffu sydd yn wallus ynteu diffyg aelodau i adnabod eu rôl? Angen ystyried addysgu Cynghorwyr o’u cyfrifoldebau

 

Mewn ymateb i sylw ynglŷn â phwy fydd yn Cadeirio'r Pwyllgor Craffu be fyddai opsiwn Un Pwyllgor Craffu yn rhagori, mynegodd y Swyddog Monitro bod fformiwla statudol mewn lle i benderfynu hyn yng nghyd-destun y balans gwleidyddol. Byddai’r fformiwla hefyd yn cael ei  defnyddio petai opsiwn Dau Bwyllgor Craffu yn rhagori.

 

Cynigiwyd ac eiliwyd opsiwn 1 – Tri Pwyllgor Craffu

 

Gwnaed cais hefyd i’r Pwyllgor ystyried pa bwyllgor craffu ddylai graffu materion yr Adran Tai ac Eiddo yn dilyn ail strwythuro’r Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant. Amlygwyd bod trafodaethau wedi eu cynnal yn y Fforwm Craffu, yng nghyfarfod anffurfiol y Pwyllgor Craffu Gofal a gyda Chadeiryddion ac Is-gadeiryddion Pwyllgorau Craffu Cymunedau a Gofal. Daethpwyd i’r farn yn y trafodaethau hyn mai’r Pwyllgor Craffu Gofal oedd y lle gorau i graffu materion tai ac eiddo gan fod materion iechyd a gofal bellach yn cael eu cysylltu gyda thai.

 

            Sylwadau yn codi o’r drafodaeth ddilynol gan Aelodau Unigol:

-          Bod cyswllt amlwg rhwng Tai /Ansawdd Tai ac Iechyd

-          Bod y berthynas rhwng Gwasanaethau Cymdeithasol ac Iechyd yn datblygu

-          Bod capasiti gan Pwyllgor Craffu Cymunedau i drafod materion tai

-          Bod cysylltiad amlwg rhwng Cynllunio (sydd yn fater craffu Cymunedau) a Tai ac Eiddo yn nghyd-destun grantiau, adeiladu mwy o dai a Cydmeithasau Tai

 

Cynigiwyd trafod Tai ac Eiddo ym Mhwyllgor Craffu Cymunedau. Ni chafwyd eilydd ac felly, oherwydd y diffyg, roedd Tai ac Eiddo i’w drafod ym Mhwyllgor Craffu Gofal.

 

 

            PENDERFYNWYD,

a)    Croesawu’r adolygiad a derbyn yr adroddiad

b)    Cynnig Opsiwn 1 - Tri Pwyllgor Craffu gyda rhai addasiadau, fel argymhelliad i’r Cyngor llawn 19.12.19

c)    Bod Tai ac Eiddo ( o dan opsiwn 1) i’w drafod yn y Pwyllgor Craffu Gofal