Agenda item

Aelod Cabinet: Cynghorydd Dafydd Meurig

I ystyried adroddiad Pennaeth yr Amgylchedd

Cyflwynwyd adroddiad gan yr Uwch Reolwr Cynllunio yn codi ymwybyddiaeth  o ddatblygiad y canllaw uchod cyn i’r Pwyllgor Polisi Cynllunio ar y Cyd benderfynu ar ei addasrwydd i’w fabwysiadu 23.5.19. Gwnaed cais i’r Pwyllgor Craffu gyflwyno sylwadau ar y canllaw i’r Pwyllgor Polisi.

Atgoffwyd yr aelodau bod y gweithgor craffu, sydd yn ymchwilio i’r broses ymgynghori ar y Canllaw Cynllunio Atodol (CCA) drafft  ar ran y Pwyllgor Craffu, wedi cyflwyno sylwadau ac argymhellion i’r Pwyllgor, sydd, yn ei dro, wedi eu cyflwyno i’r Pwyllgor Polisi eu hystyried cyn cyhoeddi’r Canllaw ar gyfer ymgynghoriad cyhoeddus.

Amlygodd Cadeirydd y Gweithgor Craffu ei ddymuniad i wrthod yr adroddiad gan fod awgrymiadau'r gweithgor wedi eu diystyru. Nododd hefyd, yn dilyn cyhoeddiad Polisi Cynllunio Rhifyn 10 bod angen ystyried y newidiadau fyddai’n cael effaith ar y CCA. Awgrymodd y dylid parhau i ddefnyddio'r CCA presennol hyd 2020 a phenodi arbenigwyr i geisio tystiolaethu ar effaith y canllaw gan lunio addasiadau erbyn Awst 2020. Mynegodd bod trafodaethau wedi bod yn anodd ac wedi eu hatal, ac nad oedd y gweithgor wedi cael gwrandawiad teg.

Ategodd y Cynghorydd Aled Evans (aelod o’r gweithgor craffu)  bod angen i’r canllaw fod yn gryf a gwerthfawr ac roedd yn cwestiynu ei werth yn y ffurf bresennol.

Mewn ymateb i’r sylwadau, nododd y Swyddog Monitro, bod yr adroddiad yn cynnwys sylwadau yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus gyda chais i’r Pwyllgor am sylwadau pellach. Byddai gwrthod yr adroddiad yn golygu ail gyfleu sylwadau blaenorol fyddai yn amhriodol. Nododd fod yr hyn oedd yn cael ei ofyn yn anodd i’w gyflawni gan y byddai’n golygu newid y polisi. Pwysleisiodd nad oes modd i’r Canllaw newid y polisi, ac mai pwrpas y Canllaw yw cynnig mwy o eglurhad ac arweiniad parthed sut i weithredu’r polisi. Amlygodd bod y trothwyon o ran pryd mae’n ofynnol gofyn am asesiad/datganiad ieithyddol wedi ei gosod allan yng ngeiriad y polisi 

Mewn ymateb i’r sylwadau nododd Uwch Reolwr Cynllunio a Gwarchod y Cyhoedd bod y gweithgor yn gwrthwynebu’r polisi ac mai ymdrech yw’r canllaw ar sut i gynnal a dehongli’r polisi. Ategodd mai annheg oedd y cyhuddiad o ‘atal trafodaeth’ a pheidio gwrando. Nododd bod y broses o gydweithio gyda’r Pwyllgor Craffu, y Gweithgor Craffu  a Phwyllgor Sgriwtini Môn, er yn un hir, wedi bod yn un agored ac nad oedd sylwadau'r Gweithgor a’r Pwyllgor Craffu wedi eu diystyru. Amlygodd nad oedd tystiolaeth wedi ei dderbyn i dystiolaethu nad oedd y polisi yn gweithio a’i fod yn cael ei fonitro yn flynyddol. Mynegodd fod cyfraniad y gweithgor wedi bod yn werthfawr a bod rhai newidiadau wedi eu gwneud yn dilyn y sylwadau a dderbyniwyd e.e., arbenigwyr allanol cynllunio ac iaith wedi eu penodi i werthuso gwerth y canllaw. Ategodd bod cyfle am sylwadau pellach  cyn i’r Pwyllgor Polisi ei drafod ymhellach 23.05.19.

Cwestiynodd y Cynghorydd Aled Evans yr angen am ganllaw os nad oes angen asesiad iaith ar safleoedd sydd eisoes wedi eu dynodi yn y Cynllun Datblygu Lleol ac ar gyfer y nifer fechan hynny os yw’r ‘angen’ wedi newid. Mewn ymateb, roedd y swyddog monitro yn derbyn rhwystredigaeth yr aelod ac yn nodi y byddai angen newid deddfwriaeth i gyfarch hyn gyda phwysau gwleidyddol a thystiolaeth briodol.

O’r ymateb, gofynnwyd sut mae modd casglu ystadegau a thystiolaeth a beth yw’r ffordd ymlaen. Gofynnwyd hefyd a oedd tystiolaeth yn bodoli dros y ddwy flynedd ddiwethaf ac os oes mecanwaith yn ei le i gasglu tystiolaeth.

Mewn ymateb, nododd yr Uwch Reolwr Cynllunio a Gwarchod y Cyhoedd bod ystadegau o’r cyfrifiad yn cael ei ddefnyddio ynghyd a gwybodaeth twf aelwydydd/ poblogaeth. Amlygodd hefyd bod yr uned yn gweithio gyda swyddogion iaith.

Nodwyd fod dyletswydd ar y Cyngor i gyflwyno Adroddiad Monitro Blynyddol (AMB) o’r Cynllun i’r Llywodraeth yn ystod mis Hydref eleni. Amlygwyd bod yr AMB yn cynnwys dadansoddiad o sut mae’r Cynllun yn cael ei weithredu ac yn seiliedig ar y 69 dangosydd monitro sydd wedi cael ei adnabod yn y Cynllun. Mae rhai o’r dangosyddion hyn yn benodol ymwneud a materion ieithyddol a sut mae Polisi Strategol 1 yn cael ei weithredu.

Amlygodd y Cadeirydd ei siom nad oedd mecanwaith casglu tystiolaeth yn ei le a bod hyn yn wendid yn y broses.

Mynegodd Cadeirydd y gweithgor yr angen am ganllaw cryf ac effeithiol i warchod yr iaith yn unol â datganiad yr Aelod Cabinet yng Ngorffennaf 2017. Nododd bod y gweithgor wedi cynnal nifer o gyfarfodydd gyda nifer y gwahoddedigion wedi mynegi eu pryder nad oedd digon yn cael ei wneud i warchod yr iaith. Pwysleisiodd yr angen i geisio ymgynghoriad cyhoeddus ar bob cais dros 10 neu fwy o dai (5 mewn ardal wledig) - nid yw hyn yn ymddangos yn anodd gan fod angen ymgynghori ar faterion eraill beth bynnag.

Amlygodd y Cadeirydd ei siom nad oedd modd cryfhau'r canllaw, ond nododd yr angen i gyflwyno sylwadau pellach i’r Pwyllgor Polisi Cynllunio ar y Cyd.

Nododd y Swyddog Monitro bod cyfle i gyfleu sylwadau i’r Pwyllgor Polisi Cynllunio ar y Cyd ac awgrymodd i’r gweithgor gyflwyno sylwadau / mynegi pryderon ar ran y Pwyllgor Craffu.

PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad ac i’r gweithgor craffu gyflwyno sylwadau ar ran y Pwyllgor Craffu i’r Pwyllgor Polisi Cynllunio ar y Cyd.