skip to main content

Agenda item

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd oddi wrtho o dan Adran 4.20 o’r Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Paul Rowlinson yn cynnig fel a ganlyn:-

 

Mae’r Cyngor yn mynegi pryder am gynigion Llywodraeth Cymru, “Brexit a’n tir: diogelu dyfodol ffermio yng Nghymru”.

 

Mae’r Cyngor yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru, a amlinellwyd yn ei dogfen ymgynghorol, i gefnogi busnesau fferm er mwyn eu gwneud yn fwy cystadleuol. Mae’r Cyngor hefyd yn cefnogi’r bwriad i gydnabod yn ariannol y cyfraniad ychwanegol amhrisiadwy y mae amaeth yn ei wneud i ardaloedd gwledig a Chymru gyfan.

 

Serch hynny, mae’r Cyngor yn gwrthwynebu cynigion presennol Llywodraeth Cymru, a all danseilio hyfywedd ein cymunedau gwledig a niweidio tirwedd, cymdeithas a phroffil ieithyddol Cymru.

 

Mae’r Cyngor felly yn cefnogi ymateb yr Arweinydd i’r ymgynghoriad ar ran y Cyngor yn arddel y gofynion canlynol:

 

    ddarparu amgylchedd sefydlog i fusnesau fferm wrth iddynt addasu i’r newidiadau anochel yng nghyflwr y farchnad wedi Brexit, drwy barhau i roi cefnogaeth uniongyrchol i ffermydd fel ag ar hyn o bryd, am gyhyd ag sy’n briodol, heblaw am fesurau i symleiddio gweinyddiaeth y drefn;

    peidio â gweithredu unhyw newidiadau wedyn heb wneud ymchwil a modelu manwl, ar lefel ddaearyddol sy’n ddigon mân i sicrhau y byddant yn cael canlyniadau cadarnhaol i amaethwyr, i’r economi, i gymunedau gwledig ac i’r iaith Gymraeg, gan roi ystyriaeth ddigonol i’r gwahanol ffyrdd y defnyddir tir;

    sicrhau bod cefnogi amaethwyr i gynhyrchu bwyd yn elfen allweddol o unrhyw gyfundrefn gwneud taliadau yn y dyfodol; sicrhau bod unrhyw arian a delir i gydnabod gwerth ehangach amaeth yn ychwanegol i hyn; diffinio’r gwerth ychwanegol hwn yn eang i gynnwys gwerth economaidd, cymdeithasol a diwylliannol amaeth yn ogystal â’i rôl o ran gwarchod a gwella’r amgylchedd naturiol.

    sicrhau y rhoddir cefnogaeth i’r rhai sy’n gweithio ar y tir a’i reoli yn unig, gan ganolbwyntio ar ffermydd teulu bach a chanolig;

    darparu arian wedi’i neilltuo ar gyfer ei fuddsoddi mewn datblygu gwledig, yn arbennig i gefnogi prosiectau sy’n ymateb i’r heriau economaidd y mae Cymru wledig yn eu hwynebu. Dylid cyfeirio’r arian i’r ardaloedd hynny y mae eu heconomi fwyaf bregus oherwydd eu bod yn ardaloedd ymylol.

 

Cofnod:

(1)     Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Paul Rowlinson o dan Adran 4.20 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

 

“Mae’r Cyngor yn mynegi pryder am gynigion Llywodraeth Cymru, “Brexit a’n tir: diogelu dyfodol ffermio yng Nghymru”.

 

Mae’r Cyngor yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru, a amlinellwyd yn ei dogfen ymgynghorol, i gefnogi busnesau fferm er mwyn eu gwneud yn fwy cystadleuol. Mae’r Cyngor hefyd yn cefnogi’r bwriad i gydnabod yn ariannol y cyfraniad ychwanegol amhrisiadwy y mae amaeth yn ei wneud i ardaloedd gwledig a Chymru gyfan.

 

Serch hynny, mae’r Cyngor yn gwrthwynebu cynigion presennol Llywodraeth Cymru, a all danseilio hyfywedd ein cymunedau gwledig a niweidio tirwedd, cymdeithas a phroffil ieithyddol Cymru.

 

Mae’r Cyngor felly yn cefnogi ymateb yr Arweinydd i’r ymgynghoriad ar ran y Cyngor yn arddel y gofynion canlynol:

 

·         Ddarparu amgylchedd sefydlog i fusnesau fferm wrth iddynt addasu i’r newidiadau anochel yng nghyflwr y farchnad wedi Brexit, drwy barhau i roi cefnogaeth uniongyrchol i ffermydd fel ag ar hyn o bryd, am gyhyd ag sy’n briodol, heblaw am fesurau i symleiddio gweinyddiaeth y drefn.

·         Peidio â gweithredu unrhyw newidiadau wedyn heb wneud ymchwil a modelu manwl, ar lefel ddaearyddol sy’n ddigon mân i sicrhau y byddant yn cael canlyniadau cadarnhaol i amaethwyr, i’r economi, i gymunedau gwledig ac i’r iaith Gymraeg, gan roi ystyriaeth ddigonol i’r gwahanol ffyrdd y defnyddir tir.

·         Sicrhau bod cefnogi amaethwyr i gynhyrchu bwyd yn elfen allweddol o unrhyw gyfundrefn gwneud taliadau yn y dyfodol; sicrhau bod unrhyw arian a delir i gydnabod gwerth ehangach amaeth yn ychwanegol i hyn; diffinio’r gwerth ychwanegol hwn yn eang i gynnwys gwerth economaidd, cymdeithasol a diwylliannol amaeth yn ogystal â’i rôl o ran gwarchod a gwella’r amgylchedd naturiol.

·         Sicrhau y rhoddir cefnogaeth i’r rhai sy’n gweithio ar y tir a’i reoli yn unig, gan ganolbwyntio ar ffermydd teulu bach a chanolig.

·         Darparu arian wedi’i neilltuo ar gyfer ei fuddsoddi mewn datblygu gwledig, yn arbennig i gefnogi prosiectau sy’n ymateb i’r heriau economaidd y mae Cymru wledig yn eu hwynebu. Dylid cyfeirio’r arian i’r ardaloedd hynny y mae eu heconomi fwyaf bregus oherwydd eu bod yn ardaloedd ymylol.”

 

Cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau unigol:-

 

·         Er bod y ddogfen ‘Brexit a’n Tir’ yn swnio’n dda ar yr olwg gyntaf, gwelir wrth ddarllen ymlaen, nad oes llawer o fanylion yma o gwbl.  Pryderir am effaith Brexit ar ffermwyr llai a ffermwyr mynyddig, yn enwedig o ddeall y bydd ffermwyr yn gorfod cystadlu am arian gyda chyrff eraill ym maes gwarchod yr amgylchedd.  Mae ffermwyr, yn enwedig rhai llai a rhai mynyddig, dan straen eisoes ac ni ddymunir gweld dim yn ychwanegu at hynny.  Hefyd, er bod y ddogfen yn cydnabod cyfraniad ffermwyr i’n cymdeithas, nid yw’n taclo hynny yn y ffordd gywir.

·         Bod Llywodraeth Cymru a Chyngor Gwynedd yn lladd ffermydd bychain drwy wrthod caniatáu i bobl ifanc adeiladu tŷ ar y fferm deuluol.  Er hynny, caniateir trosi hen feudai yn llety ar gyfer ymwelwyr, ac ati.

·         Nid yw’r cynnig yn dweud yr holl stori gan y bu cynllun mewn grym gan y Llywodraeth Ganolog i helpu ffermwyr ers diwedd yr Ail Ryfel Byd.  Hefyd, mae rhai ffermydd mwy yn derbyn £250,000 y flwyddyn o grant.  Nid yw hynny’n helpu’r ffermwyr bach a chanolig, ac mae 90% o’r grant sy’n dod i Gymru yn mynd i lai na 10% o’r pocedi.  Dymunir gweld cap ar y swm mae ffermydd mawr yn derbyn, a thra’n derbyn bod y Llywodraeth am ail-edrych ar y cynllun, mae angen ail-edrych ar hyn hefyd.

·         Ei bod yn fwy anodd ar ffermwyr mynydd oherwydd nad oes ganddynt ddewis ond ffermio defaid, yn wahanol i ffermwyr llawr gwlad sy’n godro ac sy’n gallu newid cyfeiriad, e.e. i dyfu cnydau.

 

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig.