Agenda item

Aelod Cabinet:          Y Cynghorydd  W. Gareth Roberts

I ystyried adroddiad yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Lles ar yr uchod.

(Copi’n amgaeedig)

*12.20 y.b. – 12.40 y.p.

(a)          Cyflwynwyd adroddiad gan yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Lles yn amlinellu canfyddiadau ac argymhellion yn deillio o ymchwiliad a gynhaliwyd o’r math o gefnogaeth oedd ar gael i ofalwyr di-dâl yng Ngwynedd.

(b)          Tywysodd y  Swyddog Cefnogi Gofalwyr Oedolion a Phlant drwy’r adroddiad gan nodi’r prif bwyntiau isod:

·         Bod Gofalwyr Cymru wedi penodi swyddog i’r Gogledd i hybu adnabyddiaeth gofalwyr cudd

·         Bod Grwp Partneriaeth Gofalwyr Gwynedd a Môn wedi llunio strategaeth ac un o’r amcanion ydoedd dod o hyd i ofalwyr cudd

·         Parheir i ymgymryd ag asesiadau a cheisir gwneud hyn mor fuan ag sy’n bosibl

·         O ran adborth gan ofalwyr derbyniwyd llai na 100 allan o 500 o holiaduron yn ol ac roedd ymatebion yr holiaduron dderbyniwyd yn ôl gan ofalwyr unigolion gydag iechyd meddwl yn eithaf calonogol

·         O safbwynt gwybodaeth a chynghori, nodwyd bod canllawiau wedi cael ei cynhyrchu ac yn ol ar y wefan i dynnu sylw staff / gofalwyr gydag linciau perthnasol

·         Cydweithir gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr

·         Derbyniwyd grant ychwanegol gan Lywodraeth Cymru i ddarparu gofal ysbaid i ofalwyr ond tynnwyd sylw nad oedd digon o bobl sydd yn gweithio yn y maes i ddarparu gofal ysbaid yn benodol ym Meirionnydd

·         Bod arbedion a thoriadau yn cael effaith ar y gwasanaeth

·         Iaith gymraeg – bod  angen cyfieithu dogfennau a dderbynnir gan y gwasanaeth iechyd i’r gymraeg, a rhai darparwyr yn cael trafferth recriwtio staff sy’n siarad Cymraeg, yn arbennig yn Ne’r Sir.

Annogwyd Aelodau etholedig i hysbysu’r gwasanaeth os ydynt yn ymwybodol o ofalwyr cudd yn eu wardiau sydd yn edrych ar ôl teulu fel bo modd i’r gwasanaeth gynnig cymorth iddynt

(c)           Rhoddwyd cyfle i Aelodau graffu’r adroddiad ac fe ymatebodd y Swyddog Cefnogi Gofalwyr Oedolion a Phlant fel a nodir isod:

·         gofynnwyd a oedd y gwasanaeth yn addas i bwrpas ac mewn ymateb, nodwyd bod gofynion y Ddeddf newydd yn her, a’r angen i gydweithio hefo partneriaid yn y maes.  Ychwanegwyd yr angen i fod yn realistig a cheisio canolbwynio ar ddau neu dri o’r amcanion. 

·         Ategwyd, bod cyfarch gofynion y ddeddf yn bwysig a’r angen i ystyried sut y gellir cael y gwerth gorau o’r arian drwy adolygu a blaenoriaethu

·         O safbwynt cyfarch anghenion a chefnogi pobl ifanc sy’n ofalwyr, cydweithir yn agos gyda Phrifysgol Bangor sydd yn cynnig cyfnod preswyl i ofalwyr ifanc iddynt gael blas o’r hyn sydd ar gael ac i’w hannog i ennill cymhwyster mewn gofal.  Yn ogystal, cydweithir gyda’r Grwp Rhanbarthol.

·         O’r grant o £114,000 a dderbyniwyd ar gyfer 2017/18 rhannwyd £60,000 gyda’r trydydd sector a’r gweddill yn cefnogi gofalwyr gydag anableddau dysgu, Derwen a gofalwyr sydd yn gofalu am sibling.

·         Mewn ymateb i sylw wnaed gan aelod am brofiad personol tra bo teulu wedi derbyn cefnogaeth cychwynnol dda iawn yn dilyn i glaf ddod gartref o’r ysbyty,  nid oedd gofalwyr wedi ail-ymweld â’r teulu,  anogwyd Aelodau i gyfeirio teuluoedd at y Gwasanaeth Cynnal Gofalwyr sydd yn siop-un-stop fel bo modd eu cyfeirio i’r sector gywir. Yn ôl y Ddeddf newydd pwysleisir i deuluoedd dderbyn cefnogaeth ataliol yn y gymuned.

·         Cyfeiriwyd at gynllun ar gyfer plant ifanc sy’n ofalwyr lle bo modd iddynt gael ipads a’r gwasanaeth yn gallu cysylltu â hwy drwy “Skype” a hyderir y bydd mwy o wybodaeth am y cynllun hwn maes o law

·         O safbwynt y trydydd sector yn darparu gofal, nodwyd bod teuluoedd yn dymuno glynu at yr un gofalwyr 

·         Croesawyd bod y gwasanaeth yn fwy creadigol i adnabod gofalwyr a thra bo Hafan y Ser yn adnodd gwych, pryderwyd am y ddarpariaeth ar gyfer teuluoedd lle nad yw’r plant yn cwrdd â meini prawf Derwen.  Mewn ymateb, nodwyd bod y Gwasanaeth yn ymwybodol o’r sefyllfa a hyderir y bydd yn cael datrysiad yn fuan.

Ychwanegodd y Pennaeth Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant, y byddai mewn sefyllfa i rannu gwybodaeth ynglyn â chreu Uned Tanymarian, mewn oddeutu chwe wythnos.

Penderfynwyd:            Derbyn, nodi a diolch am yr adroddiad.