Rhaglen a chofnodion
Lleoliad: Siambr Hywel Dda - Swyddfeydd y Cyngor
Cyswllt: Eirian Roberts 01286 679018
Rhif | eitem |
---|---|
YMDDIHEURIADAU Derbyn unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb. |
|
DATGAN BUDDIANT PERSONOL Derbyn unrhyw ddatganiad o fuddiant personol. Cofnod: Ni dderbyniwyd datganiad o fuddiant
personol gan unrhyw aelod oedd yn bresennol. |
|
MATERION BRYS Nodi unrhyw eitemau sy’n fater brys ym marn y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried. Cofnod: Nid oedd yr eitem hon wedi’i chynnwys
ar y rhaglen, ond cytunodd y Cadeirydd i’w thrafod fel mater brys o dan Adran 100B(4)(b)
Deddf Llywodraeth Leol 1972 oherwydd bod y mater wedi codi ers cyfarfod
diwethaf y pwyllgor, bod y sefyllfa’n newid yn ddyddiol a’i bod yn bwysig cael
safbwynt ffurfiol Pwyllgor Iaith y Cyngor ynghynt yn hytrach nag yn hwyrach. Eglurodd y Cadeirydd
y derbyniwyd cais gan y Cynghorydd Siân Gwenllian i’r pwyllgor drafod mater enw
Plas Glynllifon a gwahoddwyd yr aelod i ymhelaethu ymhellach. Cyfeiriodd y
Cynghorydd Siân Gwenllian at adroddiadau diweddar yn y wasg ynglŷn â’r mater, gan nodi:- ·
Er bod pawb yn credu bod cwmni MBi
Sales, darpar brynwyr Plas Glynllifon, wedi ail-ystyried eu penderfyniad i
farchnata’r plasty o dan yr enw Wynnborn, gan i’r enw
ddiflannu oddi ar eu gwefan am gyfnod, bod yr enw Wynnborn
yn ôl ar y wefan erbyn hyn a bod y plasty yn dal i gael ei farchnata o dan yr
enw hwnnw. ·
Iddi
gyfarfod gyda chynrychiolydd o ochr weithredol y cwmni oedd wedi pwysleisio mai
Wynnborn fyddai’r enw yn ystod y cyfnod marchnata o
flwyddyn neu ddwy, ond y perygl oedd y byddai’r enw’n sefydlu’i hun yn ystod y
cyfnod hwnnw. ·
Ei
bod wedi gwneud cais am gyfarfod pellach gyda chynrychiolydd o ochr marchnata a
gwerthiant y cwmni. ‘Roedd Hywel
Williams, AS, yn bwriadu rhoi cynnig ymlaen yn y Senedd ac ‘roedd deiseb wedi
cychwyn ar-lein. ·
Bod
y sefyllfa sydd ohoni’n tanlinellu’r angen am gynnwys
cymal ynglŷn â’r Gymraeg yn Bil yr Amgylcheddol
Hanesyddol sy’n cael ei ystyried gan bwyllgor o’r Cynulliad ar hyn o bryd. PENDERFYNWYD (a) Ysgrifennu
at gwmni MBi Sales i ddatgan ein safbwynt ynglŷn
â’r defnydd o’r enw Wynnborn
a gofyn iddynt a fyddent yn fodlon derbyn dirprwyaeth o’r Cyngor yn cynnwys yr
Arweinydd, y Dirprwy Arweinydd a’r aelod lleol. (b) Paratoi datganiad i’r wasg ynglŷn â’n safbwynt. (c) Anfon
at y Gweinidog Iaith a’r Comisiynydd Iaith. (ch) Cysylltu â Chadeirydd y pwyllgor yn y
Cynulliad sy’n trafod Bil yr Amgylcheddol Hanesyddol i bwyso am gynnwys cymal
ynglŷn â’r Gymraeg yn y bil, gan gysylltu â
Chynghorau Môn a Cheredigion ar y pwynt yma hefyd, a
chyflwyno adroddiad i’r pwyllgor nesaf, neu cyn hynny. |
|
Bydd y Cadeirydd
yn cynnig y dylid llofnodi cofnodion y cyfarfodydd o'r pwyllgor hwn
a gynhaliwyd ar y dyddiadau isod fel rhai cywir:- (a)
18 Mehefin, 2015 (ynghlwm) (b)
8 Gorffennaf, 2015 (cyfarfod arbennig) (ynghlwm) Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Llofnododd y
Cadeirydd gofnodion y cyfarfodydd o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 18 Mehefin
ac 8 Gorffennaf, 2015 (cyfarfod arbennig) fel rhai cywir. |
|
ADRODDIAD YMCHWILIAD IAITH - Y GYMRAEG MEWN CYFARFODYDD PDF 152 KB (a) Cyflwyno adroddiad yr Ymchwiliad (ynghlwm). (b) Ystyried maes ar
gyfer yr ymchwiliad iaith nesaf. Dogfennau ychwanegol:
Cofnod: (a) Cyflwynwyd – adroddiad yr Ymchwiliad Iaith
– Y Gymraeg mewn Cyfarfodydd gan Gadeirydd yr Ymchwiliad, y Cynghorydd Craig ab
Iago, a gofynnwyd am ymateb yr Aelod Cabinet – Y Gymraeg i’r argymhellion. Diolchodd yr Aelod
Cabinet i’r Grŵp Ymchwiliad am eu gwaith, gan nodi:- ·
Ei
fod yn croesawu’r adroddiad a bod yna elfennau cadarnhaol iawn ynddo. ·
Bod
yr argymhellion yn rhai y byddai’n eu dilyn, yn arbennig rhif 5, sy’n ymwneud â
dylanwadu ar, nid yn unig gynghorau eraill, ond cyrff cyhoeddus hefyd, a
hyderai y byddai modd gweithredu ar yr holl argymhellion o fewn chwe mis. ·
Bod
y gwaith gyda’r cyrff cyhoeddus yn mynd yn ei flaen drwy’r
Bwrdd Gwasanaethau Lleol, ac y gobeithid, wrth ddatblygu’r gwaith hwnnw, y
byddai’r cyrff cyhoeddus sy’n rhan o’r Bwrdd yn ymrwymo i ddefnyddio’r iaith. ·
Bod
y gwaith o gynnal awdit i’r defnydd o’r iaith Gymraeg
o fewn y Cyngor ar fin cychwyn a diau y byddai yna adroddiad yn ôl ar hynny. ·
Y
byddai’n fodlon cyflwyno’r adroddiad gerbron Cabinet ffurfiol gan y byddai hynny’n atgyfnerthu’r argymhellion. Yn ystod y
drafodaeth, nodwyd:- ·
Cyn
ceisio dylanwadu ar gyrff y tu allan i’r sir, bod angen dylanwadu ar gyrff o
fewn Gwynedd sy’n dal i weithredu drwy’r Saesneg,
megis cynghorau cymuned a chyrff llywodraethol. ·
Mai
gwan oedd yr ymateb a gafwyd i’r holiadur gan y cyrff allanol, ond bod yr
ymatebion i’r holiadur aelodau a swyddogion yn galonogol iawn. ·
Bod
yr ymchwiliad wedi cyflawni gwaith da ac wedi mynd dan groen y materion sydd
angen sylw gan gyflwyno argymhellion clir i’r Aelod Cabinet. PENDERFYNWYD derbyn argymhellion yr ymchwiliad a’u
cyflwyno’n ffurfiol i’r Aelod Cabinet. (b) Ystyriwyd – dau awgrym ar gyfer yr
ymchwiliad nesaf, sef:- ·
Edrych
ar ba mor weladwy yw’r iaith Gymraeg. ·
Edrych
ar sut mae’r gyfundrefn gynllunio yn hybu ac yn gwarchod yr iaith Gymraeg. Nododd yr Uwch
Reolwr Democratiaeth a Chyflawni:- ·
y
byddai’r Pwyllgor Craffu Cymunedau, yn eu cyfarfod nesaf, yn cymryd trosolwg
o’r sefyllfa o ran cynllunio a’r iaith Gymraeg, a heb ragdybio, ‘roedd
posibilrwydd y gallai hynny arwain at ymchwiliad ganddynt hwy maes o law. ·
Y
gellid anfon neges at y Pwyllgor Craffu Cymunedau i ddweud bod y Pwyllgor Iaith
yn awyddus i gefnogi unrhyw waith a gyflawnir ganddynt yn y maes. PENDERFYNWYD nodi dymuniad i edrych ar y maes pa
mor weladwy yw’r Gymraeg a gweithio ar friff ar gyfer ymchwiliad. Yn y cyfamser, cynnal trafodaeth gyda’r
Pwyllgor Craffu Cymunedau ynglŷn â beth sy’n digwydd nesaf o ran cynllunio
a’r iaith Gymraeg ac awdurdodi’r swyddogion i symud ymlaen gyda’r naill neu’r
llall, neu’r ddau, os yw’r capasiti yn caniatáu
hynny. |
|
ADRODDIAD YR AELOD CABINET - Y GYMRAEG Cyflwyno adroddiad llafar yr Aelod Cabinet – Y Gymraeg. Cofnod: Cyflwynwyd –
adroddiad llafar yr Aelod Cabinet – Y Gymraeg, yn manylu ar ddatblygiadau
diweddar o fewn y maes, gan gynnwys y gwaith sy’n mynd ymlaen yn y Bwrdd
Gwasanaethau Lleol, yr awdit i’r defnydd o’r iaith
Gymraeg, sefydlu’r ganolfan iaith newydd ym Mangor, y
gwaith sy’n mynd rhagddo o ran y gweithlu dwyieithog, y Siarter Iaith, ymateb
cychwynnol i’r Safonau Iaith, cynllunio ieithyddol a phrosiect hyrwyddo’r iaith
yn Nolgellau. PENDERFYNWYD nodi cynnwys yr adroddiad. |
|
DIWEDDARIAD AR SAFONAU'R GYMRAEG PDF 22 KB Cyflwyno adroddiad y Swyddog Datblygu Iaith (ynghlwm). Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Cyflwynwyd – adroddiad y Swyddog
Datblygu Iaith yn nodi y derbyniwyd yr Hysbysiad Cydymffurfio ar y Safonau
terfynol ar 30 Medi ac yn amgáu, er gwybodaeth, y safonau y bydd yn ofynnol i
gydymffurfio â hwy o fewn 6 mis, ynghyd â chrynodeb o’r pwyntiau gweithredu. Yn ystod y
drafodaeth, nodwyd:- ·
Nad
‘dewis’ iaith ddylai’r diffiniad fod
yn y Safonau, ond yn hytrach ‘yr iaith
mae rhywun yn arfer ei siarad’ gan ei bod yn amlwg yn syth os ydi rhywun yn
siarad Cymraeg ai peidio. ·
Y
bydd Cyngor Gwynedd yn mynd ymhellach na gofynion y Safonau oherwydd natur
ieithyddol y sir hon. ·
Bod
angen gloywi iaith rhai o staff Galw Gwynedd sy’n dueddol o gyfeirio at rifau a
misoedd y flwyddyn, ayb, yn Saesneg. ·
Bod
y Safonau wedi’u hanelu at gynghorau eraill nad ydynt, yn gyffredinol, yn talu
sylw priodol i’r Gymraeg, a dylid ystyried apelio yn erbyn unrhyw Safon sy’n
cyfarwyddo’r Cyngor hwn i gasglu gwybodaeth er mwyn
profi rhywbeth sy’n amlwg yn barod, gan fod hynny’n
wastraff arian i drigolion Gwynedd ac yn tynnu adnoddau oddi wrth y gwaith o
hyrwyddo’r iaith. PENDERFYNWYD
derbyn yr adroddiad a chyflwyno diweddariad i’r cyfarfod nesaf fydd hefyd yn
cyfeirio at unrhyw apêl fydd wedi’i chyflwyno yn y cyfamser yn erbyn unrhyw
Safon a dybir sy’n parhau i fod yn anghymesur neu’n afresymol. |
|
YMATEB COMISIYNYDD Y GYMRAEG I'R ADRODDIAD BLYNYDDOL AR Y CYNLLUN IAITH PDF 44 KB Cyflwyno adroddiad
y Swyddog Datblygu Iaith (ynghlwm). Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Cyflwynwyd –
adroddiad y Swyddog Datblygu Iaith yn cyflwyno ymateb y Cyngor i’r ymholiadau
pellach yn ymateb y Comisiynydd i’r Adroddiad Blynyddol ac yn ceisio ymateb yr
aelodau i’r materion canlynol a godir yn sgil yr
adroddiad:- ·
Trefn
adrodd ar gwynion iaith – argymhellid na ddylai cwynion gael eu hadrodd i’r
Pwyllgor Iaith nes y bydd unrhyw ymholiadau wedi’u cwblhau ac ymateb wedi ei
anfon i’r achwynydd, os yn briodol. ·
Trefn
cofnodi sgiliau iaith staff – gofynnid i’r aelodau ystyried i ba raddau y
dylai’r Cyngor fod yn cofnodi sgiliau iaith. Yn ystod y
drafodaeth, nodwyd:- ·
Ei
bod yn fuddiol i’r aelodau glywed am unrhyw gwynion iaith sydd i law ac
awgrymwyd y gellid cyflwyno dau gategori o gwynion i’r Pwyllgor Iaith yn y
dyfodol, sef y rhai sydd wedi eu datrys a’r rhai sydd heb eu datrys. ·
Er
gwaethaf yr hyn mae’r Safonau’n ei ddweud, rhaid sefydlu trefn o gofnodi
sgiliau iaith staff sydd â chyn lleied o fiwrocratiaeth â phosib’ yn perthyn
iddi, ond sydd, ar yr un pryd, yn rhoi darlun synhwyrol i ni o alluoedd
ieithyddol y staff, e.e. ydynt yn medru
cynnal sgwrs, ysgrifennu adroddiad, ayb, yn Gymraeg, ac efallai bod angen gofyn
hefyd pa mor gefnogol ydynt i’r Gymraeg.
·
Y
gallai’r wybodaeth ynglŷn â sgiliau a’r
wybodaeth mwy meddal ynglŷn ag agwedd, ayb, fod o gymorth i dargedu gwaith
y Gwasanaeth Dysgu a Datblygu, yn hytrach na bod y gwasanaeth yn ymatebol fel
ar hyn o bryd. Llongyfarchwyd y
Swyddog Datblygu Iaith ar ei gwaith trwyadl yng nghyswllt y mater hwn a
materion ieithyddol eraill. PENDERFYNWYD (a) Derbyn
ymateb Comisiynydd y Gymraeg i adroddiad y Cyngor ac ymateb y Cyngor i’r cais
am wybodaeth bellach. (b) Y
dylid cyflwyno dau gategori o gwynion i’r Pwyllgor Iaith yn y dyfodol, sef y
rhai sydd wedi eu datrys gan adrodd hefyd er gwybodaeth ar y rhai y mae’r adran
yn parhau i ymchwilio iddynt. (c) Y
dylid edrych ar sefydlu trefn o gofnodi sgiliau iaith staff sydd â chyn lleied
o fiwrocratiaeth â phosib’ yn perthyn iddi, ond sydd, ar yr un pryd, yn rhoi
darlun synhwyrol i ni o sgiliau’r staff. |
|
ADRODDIAD YMCHWILIAD CRAFFU - ADDYSG GYMRAEG PDF 265 KB Cyflwyno adroddiad terfynol yr ymchwiliad (ynghlwm). Dogfennau ychwanegol:
Cofnod: Cyflwynwyd –
adroddiad terfynol yr Ymchwiliad Craffu – Addysg Gymraeg gan Gadeirydd yr
Ymchwiliad, y Cynghorydd Alwyn Gruffydd.
Nododd:- ·
Yr ymchwiliwyd i
weithrediad, cysondeb a llwyddiant Polisi Iaith yr awdurdod yn ysgolion y Sir a
diolchodd i’w gyd-aelodau ar y grŵp, ynghyd a’r swyddogion, fu’n
gweithio’n ddyfal dros gyfnod o 6-7 mis. ·
Y cyflwynwyd adroddiad
drafft yr ymchwiliad i’r Pwyllgor Craffu Gwasanaethau ar 22 Medi ac y
penderfynodd y pwyllgor dderbyn cynnwys yr adroddiad a chymeradwyo’r
argymhellion a gyflwynwyd i’r Aelod Cabinet Addysg, gan ofyn iddo gyflwyno
adroddiad cynnydd ar y gweithrediadau ymhen chwe mis. Cyflwynodd y
Swyddog Gwella Ansawdd Addysg ymateb yr adran i’r adroddiad gan nodi:- ·
Bod yr adran yn
croesawu’r gwaith ac yn canmol ac yn cydnabod y gwaith aruthrol a gwblhawyd yn
y maes hwn sy’n greiddiol i holl waith y gwasanaeth. ·
Bod yr Aelod Cabinet
Addysg wedi derbyn yr argymhellion a’r cam nesaf fyddai trafodaeth rhwng yr
adran a’r Aelod Cabinet o ran ymarferoldeb gweithredu’r argymhellion. ·
Bod y pwyllgor craffu wedi dod i lawer o’r un
casgliadau â chwmni Trywydd, a gomisiynwyd i gyflawni gwaith yn y sector
uwchradd. Wrth drafod
casgliadau’r ymchwiliad:- ·
Cyfeiriwyd at y sefyllfa
ieithyddol yn ardal Bangor yn benodol ac effaith bositif y Siarter Iaith ar
agwedd plant yr ardal tuag at y Gymraeg. ·
Nodwyd bod plant yn
gwneud cynnydd da yn y Canolfannau Hwyrddyfodiad ond mynegwyd rhwystredigaeth
bod y gyrwyr cludiant i’r plant i ac o’r canolfannau hyn yn ddi-gymraeg. Mewn ymateb, nodwyd bod y sylw hwn wedi’i
wneud yn y Pwyllgor Craffu hefyd a chadarnhawyd bod y Gwasanaeth Addysg yn
ymchwilio i’r mater. ·
Diolchwyd i aelodau’r
ymchwiliad a’r swyddogion am eu gwaith trwyadl oedd wedi arwain at gyfres o
argymhellion clir a phell gyrhaeddol. PENDERFYNWYD nodi’r adroddiad. |
|
Ystyried adroddiad
y Swyddog Datblygu Iaith (ynghlwm). Cofnod: Cyflwynwyd - adroddiad y Swyddog Datblygu Iaith yn manylu
ar y cwynion iaith diweddaraf i law. Gan gyfeirio at y gŵyn am ddiffyg darpariaeth Gymraeg ar wefan y bydd
ysgolion yn cael eu cyfeirio ati gan y Llywodraeth i gael gwybodaeth a chyngor
arbenigol yn ymwneud â gweithgareddau awyr agored (gwefan OEAP), nododd y
Swyddog Datblygu Iaith ymhellach:- ·
Bod
ymateb uniaith Saesneg yr Adran Addysg a Sgiliau’r Llywodraeth i’r gŵyn yn egluro nad oedd y Llywodraeth o’r farn bod cyfrifoldeb arnynt i dalu am gyfieithu’r adnoddau
gan mai gwefan allanol ydoedd. ·
Y bwriedid anfon cŵyn
at y Comisiynydd Iaith ynglŷn â’r ymateb uniaith
Saesneg a dderbyniwyd i’r gŵyn. Mynegodd aelod
bryder nad oedd cyfieithydd yn bresennol mewn apêl cynllunio ym Mhorthmadog ar 13 Hydref yn erbyn penderfyniad y Cyngor i
wrthod cais i godi tyrbin gwynt yn Llanaelhaearn. Cytunodd y swyddogion i wneud ymholiadau. PENDERFYNWYD nodi cynnwys yr adroddiad. |